Khám phá nét đặc trưng của các mặt sân tennis

Mặc dù các quy chuẩn kích thước của tất cả các sân quần vợt đều giống nhau, nhưng sự đa dạng của các bề mặt sân tennis mà các trận đấu diễn ra có thể được tách thành ba loại chính: sân cỏ, sân cứng và sân đất nện. Chính vì thế, giữa chúng có sự khác biệt, ảnh hưởng đến lối chơi và phong cách thi đấu của các vận động viên, cùng  tìm hiểu sự khác biệt giữa các mặt sân tennis qua bài viết sau đây.

Các loại mặt sân tennis phổ biến nhất hiện nay 

Sân cỏ 

Sân cỏ là sân tennis truyền thống nhất. Quần vợt trở nên phổ biến khi được chơi trên các khu vườn và bãi cỏ của tầng lớp quý tộc Anh cũ, và do đó thường được gọi là sân cỏ tennis.

Nhiều giải đấu quần vợt hiện nay, bao gồm Wimbledon – giải Grand Slam lâu đời và uy tín nhất – vẫn được diễn ra trên các sân tennis cỏ.

Trên bề mặt cỏ, bóng trượt và có thể nhìn thấy độ nảy không thể đoán trước, trong khi vẫn duy trì tốc độ của nó. Do đó, các trận đấu trên sân cỏ diễn ra nhanh chóng và ủng hộ những cầu thủ có kỹ thuật, sự tập trung và tốc độ vô cùng tốt.

Đây là loại sân nhanh nhất và thiên về lối chơi giao bóng và vô lê.

Những tay vợt như Roger Federer, Pete Sampras, Serena Williams, Margaret Court và Billy Jean King đã thi đấu xuất sắc trên sân cỏ.

Sân đất nện 

Một sân đất nện thường được làm bằng đá phiến sét nghiền nát hoặc gạch và tổng hợp khoáng chất không liên kết khác. Có hai loại sân đất nện thường thấy.

Các sân đất nện đỏ phổ biến hơn phổ biến ở Châu Âu và Châu Mỹ Latinh. Ví dụ như Grand Slam Pháp mở rộng được chơi trên sân đất nện đỏ. Chúng hầu hết được làm bằng gạch nghiền được đóng gói với một lớp vật liệu rời trên cùng, tạo cho nó một màu đỏ.

Các quả bóng thường có xu hướng bám chặt trên các bề mặt này và nảy lên cao, khiến việc đánh người thắng nhanh trở nên khó khăn. Chúng chậm hơn nhiều so với các sân cỏ và dẫn đến các cuộc biểu tình kéo dài hơn.

Do đó, các trận đấu trên sân đất nện có thể đẩy cơ thể con người đến giới hạn của nó và thường được xác định bởi sức bền của người chơi và khả năng đánh lừa đối thủ của họ bằng thủ công.

Với độ nảy cao, độ xoáy tốt có thể là một vũ khí rất lợi hại trên mặt sân tennis, nơi mà việc đánh bại các tay vợt đối lập chỉ bằng sức mạnh và vị trí trở nên khó khăn.

Những tay vợt cơ bản (có thể phòng ngự tốt từ đường cuối sân) như Rafael Nadal, Björn Borg, Chris Evert và Justine Henin đã thành công rực rỡ trên sân đất nện. Nadal, với kỷ lục 13 danh hiệu Pháp Mở rộng, thường được gọi là ‘Vua sân đất nện’.

Các sân đất nện xanh ít phổ biến hơn được làm bằng metabasalt nghiền nhỏ, phủ đất sét xanh. Chúng nhanh hơn và cứng hơn một chút so với các sân đất sét đỏ và được tìm thấy ở các vùng của Hoa Kỳ và Canada.

Sân cứng 

Sân cứng thường được làm bằng các lớp tổng hợp hoặc acrylic đặt trên nền bê tông hoặc nhựa đường. Nhựa và cao su cũng được sử dụng trong một số công trình xây dựng mặt sân tennis.

Tốc độ trên sân cứng có thể thay đổi tùy theo lượng cát có ở lớp trên cùng nhưng nhìn chung nhanh hơn sân đất nện nhưng chậm hơn sân cỏ. Các giải Grand Slam Mỹ mở rộng và Úc mở rộng hiện được chơi trên sân cứng phủ acrylic.

Bóng có xu hướng nảy cao trên sân cứng. Những tay vợt toàn năng như Novak Djokovic thường có xu hướng thi đấu tốt trên sân cứng, do tính chất cân bằng của họ.

Sự khác biệt giữa sân cỏ với sân đất nện

Sự chuyển đổi mặt sân tennis từ sân đất nện sang sân cỏ thường gây khó khăn với các tay vợt vì hai mặt sân quá khác biệt. Vì thế trong 30 năm qua chỉ có Nadal (2008, 2010) và Federer (2009) vô địch trên cả Roland Garros và Wimbledon trong 1 năm.

Độ nảy

Bóng tennis khi chạm mặt cỏ trơn thường trượt đi khá nhanh nên thường ít khi bay cao quá đầu gối. Trong khi đó, ở sân đất nện vào ngày khô ráo thì 1 tay vợt như Rafael Nadal có thể đánh bóng xoáy cao trung bình 1m24-1m30. Độ nảy của bóng là yếu tố rất quan trọng khiến các tay vợt phải điều chỉnh cách chơi và người không thích nghi được sẽ khó giành chiến thắng.

Tốc độ

Ở sân đất nện, sau khi bóng chạm đất sẽ mất đi 44% vận tốc ban đầu và là mặt sân tennis có tốc độ bóng chậm nhất. Ngược lại, mặt sân cỏ khá trơn lại làm cho trái bóng bay nhanh hơn cả mặt sân cứng khi chỉ mất đi 30% vận tốc ban đầu sau khi bóng chạm đất. Từ mặt sân có tốc độ thấp chuyển sang mặt sân có tốc độ cao nhất mà các tay vợt chỉ có 2 tuần thích nghi trước Wimbledon nên nhiều người thành công ở Roland Garros lại lập tức gục ngã ở sân cỏ.

Người đỡ bóng gặp khó

Ở sân đất nện, với lớp bụi đỏ dày 1 cm trải đều trên mặt sân, trái bóng có độ nảy khá đều giúp các tay vợt có thể phán đoán vị trí rơi của trái bóng dễ hơn. Còn ở mặt sân cỏ, nếu trái bóng rơi đúng cọng cỏ đã bật gốc hoặc phần cuối sân mà các tay vợt di chuyển nhiều khiến cỏ bị trụi thì trái bóng sẽ bay với quỹ đạo khác hẳn. Điều này sẽ gây cho người đỡ bóng nhiều khó khăn hơn.

Cách di chuyển

Ở sân đất nện, các tay vợt siêu việt như Rafael Nadal khi cứu bóng thường trượt dài khá tài tình và kịp thời để vớt những trái bóng tưởng như không thể đỡ nổi. Đây là yếu tố giúp Nadal nhiều lần chuyển từ phòng ngự sang phản công rất hay. Tuy nhiên, trên mặt sân cỏ thì các tay vợt sẽ không thể làm điều này mà dùng các bước di chuyển nhỏ để giữ trọng tâm tốt hơn.

Giao bóng và lên lưới

Phần bất lợi thuộc về người đỡ bóng nhiều hơn nên các tay vợt có cú giao bóng tốt thường thành công ở sân cỏ. Ở Wimbledon, người ta thường chứng kiến những cú giao bóng mạnh đến 230 km/h, thậm chí còn hơn 240 hm/h, trong khi ở Roland Garros thì không có nhiều pha giao bóng vượt mức 215 km/h. Người đỡ bóng gặp nhiều khó khăn nên các tay vợt có cú giao bóng mạnh và lên lưới tốt dễ thành công. Tuy nhiên, từ năm 2001 khi Ban tổ chức Wimbledon chuyển sang dùng 100% loại cỏ lùn thì tốc độ bóng giảm đi và các tay vợt cũng ít lên lưới hơn.

Thời gian thi đấu

Các trận đấu ở Roland Garros, người ta thường dễ dàng chứng kiến những loạt rally kéo dài đến 10-20 lần chạm vợt trên mặt sân tennis, nhưng ở Wimbledon thì điều này lại hiếm khi xảy ra. Có nhiều trận đấu giữa 2 tay vợt là chuyên gia giao bóng thì thường chỉ có trung bình 4-5 lần chạm vợt trong mỗi điểm số. Riêng trận chung kết Wimbledon 2001 giữa Goran Ivanisevic với Patrick Rafter, các tình huống có từ 3 lần chạm vợt trở xuống chiếm ưu thế áp đảo.

Cú cắt lên ngôi

Trên mặt sân cỏ trơn trượt, bóng thường nảy thấp hơn nên rất thích hợp với những cú cắt bóng, vốn vừa là cú phòng thủ hữu hiệu lại vừa là cú hãm để các tay vợt có cú volley tốt tràn lưới. Hầu hết các tay vợt nổi danh ở Wimbledon như Steffi Graf, Pete Sampras, Roger Federer… đều sở hữu cú cắt thần sầu trên mặt sân tennis. Các cú đánh bóng bạt để đạt tốc độ cao nhất cũng được ưu tiên.

Trọng tâm hạ thấp

Khi chơi trên sân cỏ đòi hỏi các tay vợt phải hạ thấp trọng tâm nhiều hơn để đón những cú bóng bạt hay cắt ở tầm thấp của đối thủ. Điều này khác biệt khá nhiều với sân đất nện khi các cú top spin xoáy cao lại được ưa chuộng hơn. Do đó trọng tâm của các tay vợt cũng cao hơn.

Sự tập trung

Cú giao bóng chiếm phần lớn trong việc quyết định thắng thua nên đòi hỏi các tay vợt chơi trên mặt sân cỏ phải duy trì sự tập trung tối đa. Chỉ một thoáng thiếu tập trung hoặc bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn khán đài là có thể dẫn tới thất bại. Trong khi sự ảnh hưởng của điều này đến sân đất nện ít hơn.

Màu sắc

Màu sắc là yếu tố ảnh hưởng đến phản xạ mắt và nó cũng là thứ khác biệt dễ thấy nhất ở 2 mặt sân. Tại Wimbledon sẽ chỉ có 2 màu xanh và trắng. Đó là màu xanh trên sân cỏ và trang phục của các tay vợt bắt buộc phải là màu trắng. Ngược lại, quy định trang phục ở Roland Garros không mấy gò bó và đương nhiên, mặt sân tennis đều là màu đỏ.